Niemand kende het muskietengevaar
Een vrouwelijke malaria-muskiet zuigt zich vol bloed uit een mensenarm
Muskieten — tropische steekmuggen — kunnen vreselijke ziekten overbrengen, maar in de tijd dat Slavenhaler speelt wist niemand dat.
Zeelieden hadden het vaak over landziekte, omdat ze pas ziek werden nadat ze aan land waren gegaan.
Ze dachten dat die ziekte veroorzaakt werd door slechte lucht. Daarom namen ze altijd vaten vol azijn mee en sprenkelden ze die azijn over het dek van het schip en in de ruimen, om de lucht te verfrissen. Dat hielp natuurlijk niet.
Nu weten we dat landziekte niet één bepaalde ziekte was. Het was een verzamelnaam voor verschillende ziektes zoals malaria, gele koorts en knokkelkoorts — die allemaal door muskieten worden overgebracht.
Tropen
Muskieten is de naam voor steekmuggen die voornamelijk in warme gebieden leven (de tropen), dus hier in Nederland zul je niet gauw last van ze hebben. Ze komen vooral voor in Afrika, in Azië en in Zuid-Amerika.
Gek genoeg zijn alleen de vrouwtjes-muskieten gevaarlijk. Zij steken mensen omdat ze ons bloed nodig hebben om gezonde eitjes te maken (om precies te zijn: om goede dooiers te krijgen in hun eitjes). Terwijl ze steken brengen ze een parasiet bij ons in het bloed. Die parasiet maakt ons ziek.
Malaria
Malaria is de gevaarlijkste van de ziektes die door muskieten worden overgebracht. Elke dag gaan ongeveer drieduizend kinderen dood aan malaria, dat betekent dat elke dertig seconden een kind hieraan sterft.
Op deze foto zie je een kind met malaria
Als je besmet bent met malaria krijg je hevige aanvallen van koude rillingen en koorts, maar soms ook een grieperig gevoel met hoofdpijn zonder duidelijke koorts. Dat kan binnen een week na besmetting, maar soms ook duurt het maanden voordat de patiênt last krijgt.
Er bestaan medicijnen om malaria te voorkomen, maar als je daar teveel van slikt word je ook ziek. Sommige mensen kunnen er helemaal niet tegen. Bovendien raken malaria-parasieten op den duur bestand tegen dit soort medicijnen.
De malaria-muskiet is vooral 's nachts aktief. De beste manier om malaria te voorkomen is daarom onder een speciale klamboe (een muskieten-net of bednet) te slapen — daar richt ook deze internationale actie van Unicef zich op. Unicef is het kinderfonds van de Verenigde Naties.
Knokkelkoorts
Knokkelkoorts — een andere ziekte die door een muskiet wordt verspreid — is vooral gevaarlijk als je het voor de tweede keer krijgt. De eerste keer ben je meestal na een weekje wel weer beter, maar als je daarna nóg een keer geïnfecteerd wordt kun je er dood aan gaan.
De ziekte heet zo omdat je veel pijn krijgt aan je knokkels en andere gewrichten. Andere klachten die bij deze ziekte horen zijn plotselinge hoge koorts, hevige hoofdpijn en pijn achter je ogen.
De laatste tijd komt knokkelkoorts steeds vaker voor (in 2009 heerste op Aruba zelfs een echte epidemie). De muskiet die de ziekte overbrengt legt haar eitjes overal waar maar een plasje water staat, zoals bijvoorbeeld in een oude autoband of in een leeg conservenblikje.
Gele koorts
Gele koorts kwam vroeger alleen voor in Afrika. Precies in de tijd dat Slavenhaler speelt werd de ziekte overgebracht naar Zuid-Amerika.
Dat gebeurde waarschijnlijk met net zo'n slavenschip als de Roode Cameel. Zonder dat iemand het wist zat de gele-koorts-muskiet aan boord en reisde mee. Op deze foto zie je zo'n gele-koortsmuskiet
De verschijnselen van gele koorts zijn: koorts, geelzucht (je huid wordt geel) en ernstige inwendige bloedingen. Als geen medicijnen neemt kun je binnen een week dood zijn.
Kun je je voorstellen wat er gebeurde toen die gele koorts plotseling in Zuid-Amerika arriveerde? Niemand weet hoeveel indianen ziek werden en dood gingen, maar het moeten er miljoenen geweest zijn. Op veel plaatsen stierven de indianen zelfs helemaal uit.
Meer weten?
Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|