Palmares: vluchtoord voor weglopers
 Zo ziet de omgeving eruit waar toen Palmares lag. De stad en de palmen zijn verdwenen
In alle landen waar de Nederlanders slaven heenbrachten — van Amerika tot Suriname — liepen slaven weg. Maar nergens was dat zo spectaculair als in Brazilië.
 Palmares, in het Noord-Oosten van Brazilië, werd het belangrijkste vluchtoord voor vluchtende slaven. Palmares heeft bijna een eeuw bestaan.
In die tijd werd de vluchtstad gemiddeld elke vijftien maanden een keer aangevallen. Eerst door de Portugezen, daarna door de Nederlanders en toen weer door Portugezen. Iedere keer wisten de inwoners van Palmares die aanvallen af te slaan.
In een hoekje van een landkaart van Brazilië die de beroemde Nederlandse cartograaf Blaeu in 1643 tekende, zien we hoe hij dacht dat het landschap rond Palmares eruitzag, compleet met weggelopen slaven en een uitkijktoren 
Weglopers
Toen de Nederlanders in 1630 Brazilië veroverden, bestond Palmares al een jaar of tien. Ook toen de de Portugezen er nog de baas waren liepen slaven weg van de suikerplantages waar ze werden afgebeuld. Toen de Nederlanders kwamen en de Portugese suikerplantages inpikten, namen er nog veel meer de benen.
 Meestal vluchtten die weglopers het oerwoud in. Op veel plaatsen bouwden ze kleine dorpjes, en daar leefden ze zoals ze dat in Afrika gewend waren. Ze kregen steeds meer wapens in handen, ook geweren, en ze werden geduchte krijgers
Platbranden
Maar de plantage-eigenaren wilden hun slaven terug. De blanken vonden het maar niks dat daar in het oerwoud opstandige zwarten woonden, die soms ook nog eens hun plantages aanvielen. Daarom trokken iedere keer soldaten het binnenland in, om die negerdorpjes op te zoeken en plat te branden en de slaven weer gevangen te nemen. Ook Nederlandse soldaten deden dat, zoals je in Slavenhaler kunt lezen.
Het lukte de blanken maar niet om Palmares te vernietigen. Bij de vele belegeringen sneuvelden aan beide zijden steeds wel mensen, en ook gingen er huizen in vlammen op, maar de stad bleef bestaan. Er kwamen steeds meer mensen.
Volgens sommige Braziliaanse onderzoekers woonden er op een gegeven moment wel twintigduizend tot dertigduizend gevluchte slaven in de stad (er zijn Braziliaanse boeken die het zelfs hebben over vijftigduizend mensen). Die hoge aantallen lijken wat overdreven, want dat zou betekenen dat er bijna geen slaaf meer over was op de plantages.
Koning
 Palmares werd een soort land in een land. De stad had een koning, er waren ministers en de bewoners moesten belasting betalen.
Palmares had zelfs een eigen leger. Het is waarschijnlijk dat de soldaten zich trainden in de uit Afrika meegenomen dans-vechtkunst, de capoeira, die in Brazilië nog steeds heel populair is
Hoewel zwarte en bruine mensen (en ook een aantal blanken; iedereen was welkom in Palmares) vreedzaam in de stad samenwoonden, was het er niet voor iedereen een paradijs. De inwoners hadden zelf ook slaven: zwarten die ze roofden van de blanke suikerplantages.
Die slaven konden zichzelf vrij maken als ze meegingen op z'n rooftocht, en weer andere slaven roofden die dan in Palmares hun werk konden doen.
Onthoofd
 Aan het eind van de 17de eeuw kregen de Portugezen er tabak van (de Nederlanders waren toen alweer weg). Palmares was zo machtig dat de Portugezen er hoe dan ook een eind aan wilden maken. Met meer dan zesduizend soldaten trokken ze ten strijde.
Palmares viel, mede door verraad, en werd met de grond gelijk gemaakt. Koning Zumbi (plaatje rechts ) werd onthoofd.
Dat was het einde van de beroemde vluchtstad. Palmares is voor de zwarte bevolking van Brazilië nog altijd een symbool van verzet tegen de slavernij en onderdrukking.
Van de oude schuilstad is niets meer terug te vinden. Ook de palmbomen zijn verdwenen. Op die plaats ligt nu de stad União dos Palmares (Verbond van de Palmen).
Meer weten?
 Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|